Gmina Tarnów Opolski położona jest w środkowej części województwa opolskiego, na piaszczystej równinie w południowo-zachodniej części Polski, na prawym brzegu rzeki Odry, na pograniczu Niziny Śląskiej i Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Wschodnią część gminy stanowi mezoregion Równiny Opolskiej, wąski pas wzdłuż Odry w zachodniej części to mezoregion Pradoliny Odry. Natomiast część gminy położona na południe od Kosorowic i Tarnowa Opolskiego stanowi fragment Masywu Chełmskiego.
Na terenie gminy, zajmującej obszar 82 km², zamieszkuje niecałe 10 000 osób. W skład gminy wchodzi 8 sołectw: Tarnów Opolski, Nakło, Walidrogi, Raszowa, Kosorowice, Miedziana, Przywory i Kąty Opolskie. Największą miejscowością jest Tarnów Opolski, pełni on rolę centrum administracyjnego gminy i ośrodka przemysłowego.
W tej typowej rolniczo-przemysłowej gminie zabudowa skoncentrowana jest w ośmiu wymienionych wyżej sołectwach. Brak w niej zamków, zespołów pałacowo – folwarcznych, parków czy gotyckich kościołów, ale zadbane i w większości dobrze utrzymane zabudowania wiejskie tworzą jednorodny i spójny stylistycznie zespół. Większość zabytków sakralnych w gminie powstała w XVIII w. lub na początku wieku XX.
Ważnym elementem tworzącym dzisiejszy krajobraz gminy jest mający długie tradycje przemysł wapienniczy. Chociaż w większości wsi od końca XIX w. funkcjonowały cegielnie (w Kątach Opolskich były to trzy zakłady), to dominującym materiałem budowlanym był kamień wapienny, pięknie kontrastujący na elewacjach z ceglanymi obramieniami i gzymsami. Z wapienia wznoszono także budynki gospodarcze (np. okazałe stodoły i spichlerze w Kosorowicach) i murki ogrodzeniowe. Niestety nie zachował się żaden z licznych, szczególnie w rejonie Tarnowa Opolskiego, pieców do wypału wapnia – zarówno dawniejszych szybowych, jak i bardziej wydajnych pieców kręgowych.
Położenie komunikacyjne gminy jest wyjątkowo korzystne - przez jej teren przebiega międzynarodowa trasa nr 94, prowadząca do granic Niemiec i Ukrainy, droga wojewódzka nr 423 w miejscowości Przywory relacji Opole - Kędzierzyn - Koźle oraz dwie linie kolejowe relacji Wrocław - Bytom oraz Opole - Kędzierzyn - Koźle, co stanowi dogodne warunki do rozwoju przedsiębiorstw z branży transportowej i logistycznej.
Obok działalności ludzkiej, która odcisnęła spore piętno na zagospodarowaniu przestrzennym, krajobraz kulturowy gminy Tarnów Opolski współtworzą bogactwa naturalne: lasy – zajmujące ponad 3,5 tys. ha (ok. 43% pow.), głównie sztucznego pochodzenia drzewostany sosnowe, zróżnicowane zespoły potencjalnej roślinności naturalnej (ukształtowanej bez ingerencji człowieka), oraz florystyczne zespoły łąki trzęślicowej (stwierdzono tam 8 gatunków objętych ochroną gatunkową).
